ΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΟΜΙΛΙΕΣ

Εκθέσεις Μεγάλης Κλίμακας: Βέλτιστες Πρακτικές και Βιωσιμότητα

Από τη δεκαετία του 1990, οι μεγάλες εκθέσεις, τα φεστιβάλ και οι μπιενάλε έχουν συνδεθεί με τον πολλαπλασιασμό της πολιτιστικής παραγωγής και κατανάλωσης, την παγκοσμιοποίηση, τον πολιτιστικό τουρισμό και την προώθηση η «αναβάθμιση» των πόλεων. Παρόλο που τα εγχειρήματα αυτά ξεκινούν συχνά με τις καλύτερες προθέσεις, πολλές φορές καταλήγουν σε απογοήτευση, ανεκπλήρωτες προσδοκίες και αποτυχία. Η Κατερίνα Γρέγου, η οποία έχει πολυετή εμπειρία στην διοργάνωση και επιμέλεια μεγάλων διεθνών εκθέσεων σύγχρονης τέχνης και μπιενάλε, μιλά για τις προκλήσεις και τις ευθύνες που συνεπάγονται, με βάση την πιο πρόσφατη μεγάλη έκθεση της, την 1η Διεθνή Μπιενάλε της Ρίγας, Όλα ήταν για πάντα, μέχρι που δεν ήταν πια, όπου διετέλεσε καλλιτεχνική διευθύντρια και συνδιοργανώτρια.

Πώς μπορεί κανείς να λάβει υπόψιν τους πολλαπλούς παράγοντες και τις ποικίλες απαιτήσεις, ευθύνες και προσδοκίες που ενυπάρχουν πίσω από τέτοιου είδους διοργανώσεις; Ποια είναι τα σημαντικότερα ερωτήματα που πρέπει να ληφθούν υπόψιν κατά τη σύναψη ενός τέτοιου εγχειρήματος; πως διαπραγματεύεται κανείς τα αντικρουόμενα συμφέροντα που συχνά κρύβονται από πίσω; Σε αυτή τη παρουσίαση η Γρέγου μιλά γι’ αυτό που πιστεύει ότι αποτελεί μια βέλτιστη πρακτική, ένα βιώσιμο μοντέλο για τους εμπλεκόμενους, τους ενδιαφερόμενους και το κοινό.

Πέμπτη 7 Νοεμβρίου, 15:30-16:30
Κατερίνα Γρέγου, Eπιμελήτρια, ιστορικός τέχνης, μουσειολόγος

Artsadmin-40 χρόνια ιστορία: Ενισχύοντας τον ανεξάρτητο καλλιτεχνικό χώρο

Η Judith Knight συνιδρύτρια του ανεξάρτητου οργανισμού ArtsAdmin, που υποστηρίζει τον ανεξάρτητο καλλιτεχνικό χώρο στο Ηνωμένο Βασίλειο, μιλά για την επαγγελματική της διαδρομή από το 1979 έως σήμερα, που συμπίπτει με την 40χρονη πορεία του οργανισμού. Η Judith και το ArtsAdmin ή και αντίστροφα, άλλαξαν ριζικά τον πολιτιστικό χώρο, εισάγωντας νέα μοντέλα καλλιτεχνικής παραγωγής και επανακαθορίζοντας την έννοια του παραγωγού. Το Artsadmin πραγματοποιεί τις δικές του παραγωγές και δημιουργεί τις προϋποθέσεις για τη βιωσιμότητα τους με διάφορα μέσα (συμμετοχή σε διεθνή πολιτιστικά δίκτυα, περιοδείες, υποτροφίες, προγράμματα κατάρτισης), ενώ με τον τρόπο αυτό ενισχύει, ταυτόχρονα, τους ανερχόμενους καλλιτέχνες. Το όραμα, όμως, της δημιουργίας ενός οργανισμού που να παρέχει σταθερότητα στους συνεργαζόμενους καλλιτέχνες, είχε ριζοσπαστικό χαρακτήρα και το ρίσκο εκείνο που έχει κανείς όταν πειραματίζεται με πράγματα που δεν έχουν ξαναδοκιμαστεί. Η προσωπική διαδρομή της Judith έχει να αφηγηθεί τα πάνω και τα κάτω τεσσάρων δεκαετιών, γέλιο και δάκρυ σε ίσες ποσότητες, αλλά και τα γερά θεμέλια που έχει χτίσει ο οργανισμός, απαραίτητα για να ανταπεξέλθει στο σύγχρονο εργασιακό περιβάλλον.

Η Ελλάδα βεβαίως δεν είναι Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά και το Ηνωμένο Βασίλειο της δεκαετία του 1970 δεν είναι το Ηνωμένο Βασίλειο του σήμερα, δεν βρισκόταν στην τεχνολογική και επικοινωνιακή εποχή που διάγουμε εμείς. Στην αρχή του Artsadmin δεν υπήρχαν ευκολίες, το μόνο πράγμα που υπήρχε ουσιαστικά ήταν το πάθος των δύο ιδρυτών και στην πορεία των δεκαετιών ήταν το προνόμιο της συνεργασίας με οραματιστές και ανθρώπους, που εμπνέουν και αλλάζουν όχι μόνο τη δουλειά αλλά και τις ζωές μας – και ελπίζουμε και τις ζωές αρκετών ανθρώπων- τους καλλιτέχνες δηλαδή, οι οποίοι μπορούν να κάνουν τη διαφορά.

Παρασκευή 8 Νοεμβρίου, 15:00-16:00
Judith Knight, Συν-ιδρύτρια και πρώην Καλλιτεχνική Διευθύντρια του οργανισμού Artsadmin (Ηνωμένο Βασίλειο)

Survival of the fittest. «Ο πιο δυνατός επιβιώνει;»

Σε έναν αποσπασματικό κόσμο που συνεχώς αλλάζει, πιστεύεις πως μπορείς να επιτύχεις την ευημερία χωρίς την εξέλιξη; Ξέρεις ποιος είσαι; Καταλαβαίνεις ποιος γίνεσαι; Έμαθες τίποτα καινούργιο τώρα τελευταία; Είσαι πραγματικός εξερευνητής; Έχεις τον έλεγχο της εξέλιξής σου; Είσαι αρκετά έξυπνος; Είσαι αρκετά γρήγορος; Σε προσέχουν; Σε αγαπούν; Μπορείς να νικήσεις όλους τους άλλους; Έχει τίποτα από όλα αυτά σημασία; Σήμερα «Δεν είναι ο δυνατότερος που επιβιώνει, ούτε ο πιο ευφυής∙ είναι εκείνος που μπορεί να προσαρμοστεί καλύτερα στις αλλαγές». (Κάρολος Δαρβίνος)

Ο Βασίλης Χαραλαμπίδης, γενικός Διευθυντής του οργανισμού Bios και πρόεδρος του ευρωπαϊκού δικτύου Creative Hubs, μιλά για την επαγγελματική του πορεία, το όραμα που τον κινητοποιεί και τις πρωτοβουλίες που ανέλαβε και τον έχουν οδηγήσει, έως τώρα, στην ίδρυση δύο πολιτιστικών οργανισμών πολυχώρων, του Bios και του Ρομάντζο. Και τα δύο αποτέλεσαν και αποτελούν πρωτοποριακά βήματα τόσο για τον καλλιτεχνικό χώρο όσο και για την ίδια την πόλη και έχουν ανοίξει νέους δρόμους στο πολιτιστικό γίγνεσθαι για επαγγελματίες, καλλιτέχνες αλλά και το ίδιο το κοινό.

Σάββατο 9 Νοεμβρίου, 15:00-16:00
Βασίλης Χαραλαμπίδης, Γενικός Διευθυντής του οργανισμού Bios και πρόεδρος του ευρωπαϊκού δικτύου Creative Hubs – Αθήνα

ΟΜΑΔΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Θεματική 1: Πόλη και Πολιτιστική Πολιτική

Θ1: Όταν φτιάχνουμε εμείς την πολιτιστική στρατηγική της πόλης μας

Τι σημαίνει να αναπτύσσει κάθε πόλη τη δική της πολιτιστική στρατηγική, ένα βιώσιμο δηλαδή σχέδιο ανάπτυξης της πόλης που τοποθετεί τον πολιτισμό στο επίκεντρο και περιλαμβάνει τα πολιτισμικά δικαιώματα, την εκπαίδευση στην κοινωνία της γνώσης και της πληροφορίας, τον αστικό σχεδιασμό και το περιβάλλον; Γιατί είναι σημαντικός ένας τέτοιος σχεδιασμός να γίνεται από ανθρώπους της ίδιας της πόλης, τους κατοίκους δηλαδή, τους εργαζόμενους και τους δημιουργικούς επαγγελματίες; Πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος του συμμετοχικού σχεδιασμού στη διαδικασία αυτή; Πόσο σημαντικό είναι να ξέρουν οι κάτοικοι τα μυστικά της πόλης τους, τις αδυναμίες δηλαδή και τα δυνατά σημεία που ξεδιπλώνουν τη διαδικασία του σχεδιασμού; Το Pilot Cities είναι ένα διεθνές πρόγραμμα των οργανισμών UCLG-United Cities and Local Governments της UNESCO και Culture Action Europe, που παρέχει καθοδήγηση στους ίδιους τους κατοίκους των πόλεων, να χαράξουν την πολιτιστική στρατηγική της πόλης τους. Η Ελευσίνα, μέσα από την Ελευσίνα 2021 είναι η μοναδική ελληνική πόλη που συμμετέχει στο πρόγραμμα αυτό, ένα πρόγραμμα που ενώνει και δικτυώνει μεταξύ τους 16 ευρωπαϊκές πόλεις. Η ομάδα των κατοίκων της Ελευσίνας, η οποία έχει αναλάβει το έργο αυτό, μοιράζεται την έως και σήμερα εμπειρία της.

Σάββατο 9 Νοεμβρίου, 16:00-18:00
Συντονισμός: Αγγελική Λαμπίρη, Διευθύντρια Πολιτιστικής Στρατηγικής, Ελευσίνα 2021 Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης

Τροφοδοτούν τη συζήτηση οι: Η ομάδα πολιτιστικών διαμεσολαβητών του προγράμματος Pilot Cities που αποτελείται από τους: Βούλα Ανδρώνη, Ειρήνη Γιοβάνου, Παναγιώτης Γκιόκας, Θανάσης Λακριντής, Σοφία Λάσκου, Παναγιώτης Καρποδίνης, Κατερίνα Μαρινάκη, Αντώνης Μαρούγκας, Μαίρη Μητροπούλου, Θανάσης Μπαλάσκας, Σταυρούλα Μπαλόκα, Βίκυ Πασιοπούλου, Γιάννης Συλεούνης, Ασπασία Σταυροπούλου, Γιώργος Τριανταφυλλίδης και Γιάννης Τσιατσιάνης.

Gokce Suvari, Υπεύθυνη έργου, Izmir Mediterranean Academy, Τουρκία

Θ1: Πώς να γίνεις Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης για πάντα

“Δώσαμε τον καλύτερο μας εαυτό για τη διεκδίκηση του τίτλου της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης και έτσι και τώρα δίνουμε τον καλύτερο μας εαυτό για να εντοπίσουμε γιατί οι πόλεις μας ενδιαφέρονται για τον τίτλο αυτό, τι επιδιώκουν να κερδίσουν και πώς αυτός σχετίζεται- αν σχετίζεται- με την ανάπτυξη ή μη των πόλεων μας”, δηλώνει ο Stefan Teisanu, Διευθυντής του Cluj Cultural Centre, ιδρυτής του Culture Next και συντονιστής της συγκεκριμένης ομάδας εργασίας . Σε μία ομάδα εργασίας με ομιλητές από τρέχουσες, επικείμενες, πρώην και υποψήφιες Πολιτιστικές Πρωτεύουσες, μεταξύ των οποίων κάποιες που κέρδισαν τον τίτλο και κάποιες που έχασαν στη διαγωνιστική διαδικασία, ερχόμαστε αντιμέτωποι με ανησυχίες και ερωτήματα σ’ έναν διάλογο όπου το κοινό δεν θέτει απλά ερωτήσεις ή ακούει τις απαντήσεις αλλά παίρνει τον λόγο και συμμετέχει ενεργά. Τι συμβαίνει σε μια πόλη μετά τη χρονιά του τίτλου; και, αντίστροφα, τι συμβαίνει στις πόλεις που ενώ διεκδίκησαν δεν κέρδισαν ποτέ τον τίτλο της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης; Πώς μπορούν να αποκομίσουν τα μεγαλύτερα οφέλη οι πόλεις αυτές, ανεξάρτητα από τα αποτελέσματα της διαγωνιστικής διαδικασίας;

Σάββατο 9 Νοεμβρίου, 11:00-13:00
Συντονισμός: Stefan Teisanu, Διευθυντής του Cluj Cultural Centre, Ρουμανία

Τροφοδοτούν τη συζήτηση οι: Ana Čižauskienė, Επικεφαλής Διεθνών Σχέσεων και Προγραμμάτων, Kaunas 2022, Λιθουανία

Immie Jonkman, Μέλος της καλλιτεχνικής ομάδας στη Leeuwarden – Fryslân 2018 και μέλος της καλλιτεχνικής ομάδας του Οργανισμού Παρακαταθήκης LF2028, Ολλανδία

Bojan Milosavljević, Συντονιστής Έργου και Διαχειριστής Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων, Novi Sad 2021, Σερβία

Tracy Geraghty, Διαχειρίστρια Έργου EU Lab, Πολιτιστική Εταιρεία της Πόλης του Δουβλίνου, Ιρλανδία

Leena Palli, Ανώτερη Σύμβουλος, Oulu 2026, Φινλανδία

 

Θ1: Ιστορίες δικτύωσης: η καλλιτεχνική δημιουργία μέσα από δίκτυα πόλεων

Τι καθιστά ένα δίκτυο επιτυχημένο; Ο εντοπισμός της πραγματικής ανάγκης που φιλοδοξεί να καλύψει. Παρόλο που στην Ελλάδα έχουν γίνει σημαντικές προσπάθειες για τη δημιουργία ενός περιφερειακού δικτύου πολιτισμού, φαίνεται πως καμία δεν έχει ακόμα ευδοκιμήσει, κυρίως λόγω έλλειψης ουσιαστικής στόχευσης. Ωστόσο, τα παραδείγματα από καλές πρακτικές άλλων χωρών αποδεικνύουν τα πολλαπλά οφέλη, που μια επιτυχημένη προσπάθεια θα είχε στην περιφερειακή ανάπτυξη της χώρας. Με έναυσμα τις πρακτικές αυτές, ανοίγουμε το διάλογο για τη δημιουργία ενός εθνικού δικτύου για την ενσωμάτωση των καλλιτεχνών στην καθημερινή ζωή ενός τόπου. Ποιά είναι η σημασία της δικτύωσης, και το σημαντικότερο ποιές οι προϋποθέσεις δημιουργίας ενός δικτύου; Μπορούν οι πόλεις να αναλάβουν δράση προς αυτή την κατεύθυνση; και αν ναι με ποιους τρόπους;

Παρασκευή 8 Νοεμβρίου, 11:00-13:00
Συντονισμός: Στέλιος Βούλγαρης, Συν-ιδρυτής COMM’ON

Τροφοδοτούν τη συζήτηση οι: Μόνικα Τσιλιμπέρδη, Προϊσταμένη της Διεύθυνσης Ανάπτυξης Σύγχρονης Δημιουργίας, Γενική Διεύθυνση Σύγχρονου Πολιτισμού, Υπουργείο Πολιτισμού & Αθλητισμού

Laura Cuenca, Διαχειρίστρια έργου στο Δίκτυο Consorci Transversal Xarxa d’ Activitats Culturals, Ισπανία

Jennifer Tharr, Διαχειρίστρια έργου START-Create CUltural Change, Γερμανία

 

Θ1: Ιστορίες πολιτιστικών διαχειριστών: ο ρόλος τους στην αλυσίδα της πολιτιστικής παραγωγής

Καλλιτέχνες, επιμελητές, «αρτιβιστές», παραγωγοί, πολιτιστικοί διαχειριστές. Οι γραμμές μεταξύ των δρώντων στο πεδίο της πολιτιστικής / καλλιτεχνικής παραγωγής είναι σήμερα πιο ρευστές από ποτέ. Ολοένα και περισσότερο, οι καλλιτέχνες αναγκάζονται ή επιλέγουν να διαχειριστούν καλλιτεχνικά πρότζεκτ και αντίστροφα, ολοένα και περισσότερο, οι πολιτιστικοί διαχειριστές εμπλέκονται στην καλλιτεχνική δημιουργία. Τι διαφοροποιεί τις παραπάνω κατηγορίες; Τι σημαίνει τελικά ο όρος “πολιτιστικός διαχειριστής”; Ποιες είναι οι δεξιότητες που χρειάζεται; Έχει σημασία το γνωστικό και επαγγελματικό του υπόβαθρο;

Παρασκευή 8 Νοεμβρίου, 16:00-18:00

Τροφοδοτούν τη συζήτηση οι: Όλγα Δασκαλή, Νομικός, Πρόεδρος συμβουλίου Κοινότητας Μεσολογγίου

Αλέξανδρος Μιστριώτης, καλλιτέχνης

Δημήτρης Μπαμπίλης, Πολιτιστικός Συνδιαχειριστής στο ΑΠΑΡÄΜΙΛΛΟΝ

Δηώ Καγγελάρη, Θεατρολόγος, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

Ανδρομάχη Γκαζή, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Τμήμα Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού, Πάντειο Πανεπιστήμιο μαζί με την ομάδα αποφοίτων του μεταπτυχιακού «Πολιτιστική Διαχείριση»

Ελένη Κούκου, Διδάκτωρ Ιστορίας της Τέχνης, Επιμελήτρια

Μαρία Ψαρρού, Συν-ιδρύτρια Πλέγμα

 

Θεματική 2: Το πεδίο της καλλιτεχνικής παραγωγής